Ruim een jaar geleden riep Human Rights in Finance (HRiF) de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) op tot het hanteren van een echt menselijke maat in het betalingsverkeer. De oproep benadrukte het waarborgen van fundamentele mensenrechten, zoals het recht op privacy en het recht op een eerlijke behandeling in het betalingsverkeer en bevatte concrete suggesties. Vandaag, precies één jaar later, maakt HRiF de balans op en constateert dat de voortgang van de banken op dit gebied onvoldoende is.
Illegaal gedrag en gebrek aan transparantie
In een nieuwe open brief aan de NVB benoemt Simon Lelieveldt, voorzitter van HRiF, dat de banken pas onder druk van dreigende rechtszaken hun grensoverschrijdend gedrag hebben aangepast. Het ging hierbij onder meer om de voortzetting van het omstreden Transaction Monitoring Nederland (TMNL), zelfs nadat de wetgeving hiervoor werd ingetrokken. Ondanks herhaalde oproepen blijven banken volgens HRiF onrechtmatig en overmatig gegevens van klanten monitoren, zonder dat topbestuurder zich publiekelijk verantwoorden over de beweegredenen. Wél is er heel veel aandacht voor nog hogere beloningen. Dat wringt nogal.
Schending van privacy en mensenrechten
HRiF stelt dat banken structureel de privacy van hun klanten hebben geschonden en dat nog steeds doen. Particulieren werden zonder rechtsgeldige titel in het bancaire sleepnet gemonitord. Maar ook nu dat sleepnet stilstaat is de monitoring te intensief en zijn de meldingen ongebruikelijke transacties overmatig. Op dat punt herhaalt HRIF.EU de oproep van vorig jaar.
Daarnaast wijst HRiF op de voortdurende discriminatie op basis van nationaliteit binnen de banken, onder het mom van wet- en regelgeving. “De realiteit is dat klanten onterecht gediscrimineerd worden, terwijl banken blijven volhouden dat er niets aan de hand is,” aldus Lelieveldt.
Oproep tot zelfreflectie en concrete actie
HRiF roept de NVB en haar leden op tot een kritische zelfevaluatie en concrete actie. De stichting doet onder andere de volgende aanbevelingen:
- Stoppen met overmatige transactiemonitoring;
- Alleen subjectief verdachte transacties melden;
- Stoppen met discriminatie op basis van nationaliteit;
- Clausules in de voorwaarden schrappen die in strijd zijn met grondrechten;
- Zorgen voor een recht op een betaalrekening voor iedereen.
De tijd dringt
Volgens HRiF is het tijd dat banken hun verantwoordelijkheid nemen en fundamentele mensenrechten respecteren. “Elke dag heeft u de kans om het beter te doen,” stelt Lelieveldt. De oproep is duidelijk: het is tijd voor een meer menselijke maat in het betalingsverkeer.