Op 1 april 2025 viert het Tuchtrecht Banken zijn tienjarig bestaan. Stichting Human Rights in Finance.EU feliciteert het instituut van harte. Tegelijk waren we genoodzaakt precies op deze symbolische datum een stevig herzieningsverzoek in te dienen. Niet als grap – maar uit bittere ernst.
Terwijl het tuchtrecht ooit werd opgericht om ook de morele norm in de financiële sector levend te houden, ontvingen wij anderhalve week geleden vier beslissingen van de Algemeen Directeur rond vier meldingen van HRIF.EU over bestuurders die zich niets gelegen laten liggen aan grondrechtenschendingen. Die zijn met een grote boog terzijde gelegd. En dat vinden we opmerkelijk.
Vier meldingen over houding bankbestuurders bij doorgaande grondrechtenschending voor klanten afgewezen terwijl lagere medewerkers bij rekeninggluren voor 1 rekening al een beroepsverbod krijgen
Wij beklaagden ons eind december 2023 dat, gezien ontwikkelingen rond transactiemonitoring (Transactie Monitoring Nederland: lang doorgegaan en uiteindelijk door ons gestopt) de overmatige meldingen ongebruikelijke transacties en crypto-fraudes, er een ongezonde bestuurshouding is waarin topbankiers zich gedekt weten om wetsovertredingen te begaan die zij hun klanten of medewerkers wél tegenwerpen.
En die bestuurshouding bestaat eruit dat je medewerkers opdracht geeft (of niet tegenhoudt) door te gaan met grondrechtenschending terwijl je zelf rugdekking via DNB, Financiën, Justitie of NVB regelt. En dat alles zonder je ooit in de pers openbaar te verantwoorden. Dat vinden wij in strijd met de bankierseed en fatsoen. En dus meldwaardig, zeker nu dat bancaire sleepnet 3,5 jaar draaide, 35 miljard onrechtmatige persoonsgegevens verwerkte, waarvan 2 miljard bijzondere persoonsgegevens. Vet illegaal dus en in strijd met de AVG. Net als die overkill in persoonsgegevens bij de overmatige 2 miljoen meldingen ongebruikelijke transacties.
Maar goed. De juridische spaghetti is misschien wel iets té vakkundig of uitgebreid door ons tegen de muur gegooid. In algemene bewoordingen en met gelegenheidsredeneringen vond de Algemeen Directeur dat er niets bleef plakken. Alle meldingen zijn weggelegd en zo is het tuchtrecht toch een beetje een kluchtrecht geworden. Een beetje een uit de hand gelopen 1 april grap.
De Algemeen Directeur die straks aanklager van banken rond grondrechtenschendingen zou moeten zijn, toonde zich vooral verdediger van banken. Vandaar ons verzoek tot herziening. Daarbij: lees het vooral ook zelf allemaal terug. We hebben echt een hele bak nieuwe informatie beschikbaar gemaakt in dit verzoek. Voer voor juristen, studenten, politici die zich afvragen: hoe zit dat nu toch met die transactiemonitoring. Waarom mag het dan niet. En ook voer voor de herziening van de behandeling van meldingen natuurlijk.
Een aanklager die aanklacht vermijdt
In plaats van onafhankelijk feitenonderzoek te doen en de kern van de meldingen serieus te wegen, stelde de Algemeen Directeur zich op als verdediger van banken en hun bestuurders. Hij:
- deed alsof het ging om een individuele klacht, terwijl HRIF.EU namens meer dan 15.000 burgers en 10 maatschappelijke organisaties optreedt;
- voerde geen hoor en wederhoor;
- negeerde relevante juridische en maatschappelijke ontwikkelingen;
- legde een relevante juridische opinie over de strafbaarheid van datadelen door banken terzijde,
- weigerde de kern van de melding – de disfunctionele bestuurshouding binnen de bankensector – inhoudelijk te bespreken.
Bovendien bleek uit zijn redeneringen dat hij niet of onvoldoende begrijpt hoe ernstig de juridische overtredingen van artikel 9 AVG en artikel 10 Wwft werkelijk zijn. Terwijl Amazon Web Services – een buitenlandse partij – binnen één weekend tot de conclusie kwam dat TMNL juridisch onhoudbaar was en de banken tot stoppen dwong, achtte de Algemeen Directeur dit “niet evident”.
De kern: bestuurshouding, geen incident
Onze meldingen benoemden massieve grondrechtenschendingen als illustratie bij de praktijkbij topbestuurders. De feiten en incidenten tonen een bestuurshouding en bestuurscultuur waarin het normaal is geworden om wetten te negeren, fundamentele rechten te schenden en daarna via communicatielijnen met ministeries, toezichthouders en belangenverenigingen de publieke opinie te sussen.
HRIF.EU had gehoopt dat tuchtrecht als baken tegen deze cultuur van institutioneel wegkijken zou kunnen fungeren. Dat er een beetje een moreel debat of verantwoording zou moeten komen van de hoofdrolspelers in het dossier. Maar ja, wie gaat de hand bijten die hem voedt? De meldingen waren duidelijk een brug te ver. En Machiavelli leert ook: de prins/koning sneuvelt niet door de hovelingen eronder, maar door de andere prinsen.
Dus wij begrijpen ook dat het aankaarten van bestuurshouding bij vier ’topbankiers’ best even een hete aardappel is die de Aanklager dan even wil doorschuiven. Maar wel jammer dat het dan zo lang duurt, want die brieven die we nu ontvingen zijn bijna nog onder het niveau van Co-Pilot AI (en die heeft een behoorlijk laag niveau van juridisch redeneren in zich).
Ons herzieningverzoek in 4 punten
In ons verzoek vragen wij de voorzitter van de Tuchtcommissie:
- Kennis te nemen van het volledige feiten- en documentendossier dat wij in bijlagen aanleveren;
- De meldingen alsnog inhoudelijk te beoordelen, en dat bij voorkeur niet via dezelfde aanklager;
- Een gesprek met HRIF.EU te plannen over wat hier mis is gegaan, zodat het systeem kan leren;
- De stichting als melder toegang te geven tot hoorzittingen of de voorbereiding ervan, gezien onze rol als kennishouder.
Om het de tuchtrechter en het grote publiek makkelijker te maken hebben we ook besloten ons hele dossier open te gooien. U kunt nu meelezen vanaf onze melding tuchtrechter in december 2023, via de media-uitingen, handhavingsverzoek DNB, eerste briefwisseling TMNL, onze verzoeken aan Ministeries om actie te ondernemen. Alles staat erin.
En ja, ook de uiteindelijke mails aan de advocaat van AWS, die ons vroeg: leg nog één keer uit waarom je denkt dat TMNL illegaal is. Die uitleg kregen ze vrijdagmiddag 28 juni 2024. En de banken kondigden precies binnen de door ons richting AWS gestelde deadline op 1 juli 2024 aan dat ze zouden stoppen.
Help ons door te gaan !
Zoals ook in de stukken te zien is: het is een taai gevecht als je vecht tegen een systeem, tegen een bestuurscultuur die zo hardnekkig is dat een aanklager van banken toch opeens de verdediger wordt. Waar Ministeries en toezichthouders niet ingrijpen of handhaven waar ze dat moeten, kunnen én mogen. Waar de Woo-poorten gesloten blijven. Dan heb je lange adem nodig. Maar ook, donaties.
Dus doe even moeite. Open je bank-app. En doneer. Op rekeningnummer NL94 TRIO 0320 7857 85 ten name van Human Rights in Finance (EU). En hou het bescheiden. Als je echt groot denkt (méér dan 10.000 euro) neem dan contact op, want anders wordt alleen de staat er beter van via schenkbelasting.
Wat wij daarvoor terug gaan doen?
Nou, dat we voor de zomer of uiterlijk eind dit jaar alsnog over zijn op het Europees model meldingen verdachte transacties. Maar daarover later meer.